Αισθητηριακές Διαταραχές στη Στοματική Κοιλότητα

ΑΙΣΘΗΤΗΤΡΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ


Όταν αναφερόμαστε σε παιδιά με αισθητηριακές διαταραχές στη στοματική
κοιλότητα εννοούμε ότι παρουσιάζουν υπερευαισθησία,

υπαισθησία ή και αμυντικότητα.
Τι συμπτώματα παρουσιάζουν τα άτομα με υπαισθησία;
Κάποια παιδιά φαίνεται να έχουν μειωμένη αντίδραση 

από το αναμενόμενο σε κάποια ερεθίσματα πχ.
·  Τους αρέσει να βάζουν αντικείμενα (παιχνίδια, ρούχα, το
δάχτυλό τους, κτλ) στο στόμα τους και να τα μασάνε. Τα παιδιά από την
ηλικία των 4 μηνών βάζουν αντικείμενα στο στόμα τους 

συμπεριφορά η οποία ανήκει στη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού 
και η οποία πρέπει να έχει εξαφανιστεί μέχρι το παιδί να είναι 1,5 ετών
·   Προτιμούν τις τροφές με έντονη γεύση πχ.
γλυκά, πολύ αλμυρά, πικρά, ξινά, καυτερά.

·   Είναι ακατάστατα όταν τρώνε πχ. λερώνονται πάρα πολύ σε όλο το πρόσωπο 
και αφήνουν υπολείμματα φαγητού στο στόμα τους μετά την κατάποση.
 

·   Συχνά τρώνε μεγάλες μπουκιές («μπουκώνουν» το
στόμα στους) ή ακόμη και «αποθηκεύουν» φαγητό
στα μάγουλά τους για πολλή ώρα.

 ·  Έχουν την τάση να μην μασούν την τροφή τους
προσεκτικά με κίνδυνο να πνιγούν.
 

·  Έχουν έντονη σιελόρροια και μετά το στάδιο
της οδοντοφυΐας.

Τα συγκεκριμένα παιδιά έχουν μειωμένη αισθητικότητα στο στόμα με
αποτέλεσμα να μην μπορούν να ελέγξουν τα χείλη τους, τα μάγουλά   τους ,
τη γλώσσα τους. Πολλές φορές τα παιδιά με υποτονία έχουν και υπαισθησία.

 Τι συμπτώματα παρουσιάζουν τα άτομα με υπερευαισθησία;
Κάποια παιδιά φαίνεται να αντιδρούν πιο έντονα από το αναμενόμενο σε
κάποια ερεθίσματα πχ.
 ·   Δυσανασχετούν ή κλαίνε όταν βουρτσίζουν τα δόντια τους και
πλένουν το πρόσωπό τους
 ·  Μπορεί να αποφεύγουν ή να αρνούνται να τρώνε φαγητά με
συγκεκριμένη θερμοκρασία πχ. κρύο ή ζεστό 

και με συγκεκριμένες γεύσεις πχ. τα ξινά.
 ·  Αποφεύγουν να τρώνε ταυτόχρονα τροφές με διαφορετικές υφές
πχ. σούπα με κρέας ή αποφεύγουν να τρώνε στερεά τροφή.

 ·     Παίρνουν την τροφή από το πιρούνι ή το κουτάλι με τα δόντια
αποφεύγοντας να ακουμπήσουν τα χείλη τους στα παραπάνω σκεύη.

 ·    Βήχουν ή έχουν τάση για εμετό καθώς τρώνε και μπορεί να
καταπίνουν  το φαγητό πίνοντας και κάτι υγρό ταυτόχρονα.

 ·    Μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα απτικής αμυντικότητας όπως:
να δυσανασχετούν όταν τα ακουμπάνε και να αποφεύγουν να παίζουν
παιχνίδια που προκαλούν ακαταστασία πχ. με τη λάσπη, με άμμο, με
δαχτυλομπογιές κτλ. Επίσης, μπορεί να αποφεύγουν να πιάνουν με τα χέρια
το φαγητό, το πιρούνι ή το κουτάλι.

Τα παιδιά με υπερευαισθησία ενοχλούνται όταν τα ακουμπάς στο στόμα ή
στην περιοχή γύρω από το στόμα με αποτέλεσμα να μην τρέφονται σωστά.
Τι συμπτώματα παρουσιάζουν τα άτομα με αμυντικότητα;
Τα παιδιά με αμυντικότητα δεν έχουν την ικανότητα να διαχωρίσουν τη φύση
του ερεθίσματος που λαμβάνουν. Οι άνθρωποι έχουμε ένα σύστημα που μας
υποδεικνύει αν τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε είναι επικίνδυνα ή ασφαλή
για εμάς. Για παράδειγμα, αυτό που τρώω είναι επικίνδυνο ή ασφαλές; Έτσι
προστατευόμαστε από τα ερεθίσματα που δεν είναι ασφαλή για εμάς. Τα
παιδιά με αμυντικότητα αντιμετωπίζουν τα ερεθίσματα ως απειλητικά προς
αυτά με αποτέλεσμα να αντιδρούν με θυμό και φόβο. Η αμυντικότητα είναι
ένα είδος υπερευαισθησίας και τα συμπτώματά της είναι τα εξής:

·    Αρνούνται να φάνε οποιαδήποτε τροφή 

που πιστεύουν ότι είναι επικίνδυνη γι’ αυτά
·   Μπορεί να τρώνε μόνο συγκεκριμένες τροφές
 που να είναι οικείες σε αυτά.

·    Πριν φάνε κάτι άγνωστο γι’ αυτά το μυρίζουν, το κοιτάνε, το
αγγίζουν και ύστερα μπορεί να το βάλουν στο στόμα τους.

·    Όταν φάνε κάτι που δεν θέλουν μπορεί να φωνάζουν, να έχουν την
τάση για εμετό, να βήχουν ή να φτύνουν το φαγητό.

Όταν τα παιδιά παρουσιάζουν  αισθητηριακά ελλείμματα στη στοματική
κοιλότητα αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη  ποιοτικής
μάσησης-κατάποσης, της κινητικότητας των στοματοπροσωπικών δομών 
(γλώσσα, χείλη, γνάθος) καθώς και της ομιλίας.  Για παράδειγμα πως
ένα παιδί θα τραφεί σωστά αν δεν θέλει καν να βάλει την τροφή στο στόμα
του ή πως θα μάθει να τοποθετεί σωστά τη γλώσσα του   για την εκφορά
ενός φωνήματος εάν δεν αισθάνεται που ακουμπάει τη γλώσσα του;

Στόχοι της λογοθεραπείας για τις παραπάνω διαταραχές είναι:
 

·  Η εφαρμογή ασκήσεων για να επέλθει η ισορροπία της αισθητικότητας
στη στοματική κοιλότητα.
·  Η μείωση της σιελόρροιας    
·  Η βελτίωση της κινητικότητας των στοματοπροσωπικών δομών
και η ενδυνάμωσή τους.               
·  Η αποδοχή ερεθισμάτων όπως το βούρτσισμα των δοντιών.
·  Η αποδοχή τροφών σε διάφορες συστάσεις
(στερεά, υγρά κτλ.) και με διάφορες γεύσεις.

·  Η ανάπτυξη ποιοτικής μάσησης – κατάποσης και γενικότερα σίτισης.
Θα ήταν χρήσιμο να συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο λογοθεραπευτή εάν
το παιδί σας παρουσιάζει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα. Οι
αισθητηριακές διαταραχές στα παιδιά πρέπει να διαγιγνώσκονται έγκαιρα
έτσι ώστε να τους παρέχεται η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση.