Αυτισμός ενημερωτικά στοιχεία

ΑΘΗΝΑ 22/06/11


 
ΑΥΤΙΣΜΟΣ

Τι είναι ο αυτισμός;

Έρευνες έχουν δείξει ότι ένας στους 250 ανθρώπους έχουν αυτιστικές
τάσεις. Ο αυτισμός επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο
επικοινωνεί και τον τρόπο που δημιουργεί σχέσεις με άλλους ανθρώπους.
Εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια από ότι στα κορίτσια.Η πρώιμη διάγνωση
είναι δύσκολο να γίνει .Ένα αυτιστικό παιδί μοιάζει σαν όλα τα υπόλοιπα
παιδιά χωρίς να είναι εμφανή κάποια ανικανότητα.Η αόρατη φύση 
της διαταραχής κάνει πιο δύσκολο την αναγνώριση και την κατανόηση της.



 Τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν δυσκολίες:

  * στη γλώσσα και στην επικοινωνία
  * στη δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων
  * στο παιχνίδι και στη χρήση της φαντασίας τους 
  * στο  συντονισμό και στη  κινητικότητα


Άλλα χαρακτηριστικά είναι:


  * η προκλητική και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά

  * η αντίδραση σε οποιαδήποτε αλλαγή.


Δεν έχει βρεθεί ακόμη θεραπεία για τον αυτισμό, όμως τα παιδιά με
αυτισμό  μπορούν μέσω της εκπαίδευσης να αποκτήσουν καλύτερη και
λειτουργικότερη ποιότητα  ζωής, καθώς και να βελτιώσουν την επικοινωνία
τους  με την κατάλληλη υποστήριξη , θεραπεία και εκπαίδευση.


Άλλες διαγνώσεις για τον αυτισμό μπορεί να είναι:


1.Σημασιολογική πραγματολογική διαταραχή

2.Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή

3. Ειδική γλωσσική διαταραχή

4. Σοβαρή επικοινωνιακή συμπεριφορική δυσκολία

5. Σύνδρομο asperger


Το σύνδρομο aspergerείναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που βρίσκεται στο
φάσμα του αυτισμού. Τα παιδιά παρουσιάζουν συνήθως ελλείμματα στο λόγο
και στις δεξιότητες της επικοινωνίας (κυρίως στην πραγματολογία δηλαδή
στη χρήση του λόγου). Άλλη μία ακόμη διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή είναι
το σύνδρομο Rett.


Τι προκαλεί τον αυτισμό?


 Τρέχουσες έρευνες έχουν δείξει ποικίλες αιτίες για τον αυτισμό. Μερικές
αναφέρονται ως δυσλειτουργία του εγκεφάλου, άλλες ότι προκαλείται από
γενετικούς παράγοντες και αλλεργικές αντιδράσεις. Δεν φαίνεται να είναι
μία ξεκάθαρη αιτία που προκαλεί τον αυτισμό. Οι έρευνες συνεχίζονται.


Ποια είναι τα τρία κύρια χαρακτηριστικά του αυτισμού και της
συμπεριφοράς τους;


1.Έχουν δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση

2.Φαίνονται αδιάφορα  όσον αφορά την επικοινωνία με τους γύρω τους

3. Εμφανίζουν δυσκολίες στην κοινωνική επικοινωνία.Μπορεί να μην μιλούν
ή να μην καταλαβαίνουν αυτά που τους λες. Μπορεί να μην καταλαβαίνουν
εκφράσεις του προσώπου ή χειρονομίες ή τον τόνο της φωνής και πολλές
φορές καταλαβαίνουν την κυριολεξία των λέξεων. Παρουσιάζουν δυσκολία
στην κατανόηση μεταφορικών εννοιών και του χιούμορ.
Ακόμη, παρουσιάζουν δυσκολίες  στην πραγματοποίηση φανταστικού
παιχνιδιού με άλλα παιδιά , ενώ προτιμούν να κρατούν ένα παιχνίδι
και να παίζουν  με αυτό στερεοτυπικά και επαναλαμβανόμενα.
Επίσης εμφανίζουν αντιδράσεις σε οποιαδήποτε αλλαγή της ρουτίνας τους.


Άλλα  χαρακτηριστικά:


1.Παίζουν μόνα τους στο δικό τους χώρο με ένα οικείο παιχνίδι.Μπορεί
να παίξουν με άλλα παιδιά μόνο όταν επιμείνουν και βοηθήσουν στη
διαδικασία οι ενήλικες.

2. Δεν έχουν συμβολικό παιχνίδι.

3. Εμφανίζουν αδιαφορία σε ατυχήματα, σε δραστηριότητες και σε ήχους.

4.Χρησιμοποιούν άλλους ανθρώπους για τις ανάγκες τους.Για παράδειγμα
παίρνουν το χέρι του ενήλικα για να ανοίξουν μια πόρτα ή για να πάρουν
ένα μπισκότο.


5.Γέλανε ή κλαίνε ή θυμώνουν χωρίς λόγο. Μπορεί να ανασύρουν 
ένα γεγονός από τη μνήμη τους που τους κάνει να γελούν ή να κλαίνε
αλλά να  μην έχει σχέση με τα γεγονότα που συμβαίνουν εκείνη τη στιγμή.
Δεν μπορούν να μας εξηγήσουν την αιτία του γέλιου , του θυμού ή του κλάματος.

6. Δεν έχουν βλεμματική επαφή όταν μιλάνε ή τραγουδάνε.

7.Μιλούν  χωρίς συνοχή και για πολλά θέματα , καθώς  μεταπηδούν από το
ένα θέμα στο άλλο.

8. Χρησιμοποιούν στερεοτυπικά παιχνίδια και αντικείμενα με δεξιοτεχνία(
π.χ στροβιλίζοντας τα)

 
Ο αυτισμός επηρεάζει το άτομο για όλη τη ζωή του, σε όλες τις εκφάνσεις
της ζωής του, στο τρόπο που επικοινωνεί και στον τρόπο που δημιουργεί
σχέσεις. Όσο συντομότερα γίνει η ακριβής  διάγνωση τόσο πιο σύντομα θα
δοθεί και η απαραίτητη βοήθεια. Με  το πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης  το
αυτιστικό παιδί μπορεί να βοηθηθεί στο να καταλάβει καλύτερα τον κόσμο
γύρω του και να μάθει να αλληλεπιδρά με άλλους ανθρώπους.


Προκλητική συμπεριφορά:


Όταν συναντάμε κάποιον νέο άνθρωπο που δεν μιλάει τη γλώσσα μας ή
προέρχεται από διαφορετική κουλτούρα μπορεί να αντιδρά σε καταστάσεις
με τρόπο που δεν περιμένουμε.Τότε εμείς παρουσιαζόμαστε έχοντας άμυνες.
Πρέπει να βρούμε τρόπο να επικοινωνήσουμε με αυτόν, πρέπει να βρούμε
τρόπο να του εξηγήσουμε τι συμβαίνει , τι θέλουμε  και πρέπει να
καταλάβουμε τι θέλει από εμάς. Είναι ακριβώς το ίδιο για ένα αυτιστικό
παιδί και ενήλικα. Μερικές φορές το παιδί με αυτισμό νιώθει ανησυχία και
σύγχυση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές προκλητικές όπως
tantrums, φωνές, πέταμα αντικειμένων ή και να χτυπούν τα άτομα που
βρίσκονται στο περιβάλλον τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ειδικοί που
δουλεύουν με αυτιστικά παιδιά θα χρειαστεί να δώσουν οδηγίες στους
γονείς και να τους συμβουλέψουν πώς να χειρίζονται τέτοιες συμπεριφορές.
Αυτό απαιτεί από τον ειδικό θεραπευτή- ψυχολόγο να παρατηρήσει  και να
αναλύσει τα προβλήματα συμπεριφοράς και να αναπτύξει τεχνικές για να
χειριστεί τις συμπεριφορές αυτές.


Ο ρόλος της  λογοθεραπείας  στη διάγνωση:


Η  λογοθεραπεύτρια  θα πρέπει να αξιολογήσει τους παρακάτω τομείς:

1.Εάν έχει γίνει πρώιμη παρέμβαση

2. Να γίνει λήψη του ιστορικού επικοινωνίας

3.Να  αξιολογήσει την διάρκεια προσοχής

4.Να αξιολογήσει εάν δίνει προσοχή στα μηνύματα του λόγου

5.Να αξιολογήσει το επίπεδο κατανόησης

6.Να αξιολογήσει το επίπεδο της αντίληψης και  την ικανότητα εκτέλεσης
εκφράσεων

7.Να αξιολογήσει τον τρόπο που επικοινωνεί το
παιδί( χειρονομίες, ομιλία, εκφράσεις προσώπου, τόνο στη φωνή)

8.Να αξιολογήσει τις  δεξιότητες στο παιχνίδι και να ανακαλύψει τα
ενδιαφέροντα του παιδιού.


ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΩΙΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ


Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η πρώιμη παρέμβαση είναι
πολύ σημαντική. Η λογοθεραπεύτρια δουλεύει άμεσα με το παιδί και εισάγει
τεχνικές επικοινωνίας. Οι προσεγγίσεις για πρώιμη παρέμβαση είναι:

1.Εναλλακτικό πρόγραμμα επικοινωνίας  μέσω καρτών( PECS)

2.Μη λεκτική επικοινωνία

3. Πρώιμη παρέμβαση με γκρουπ παιδιών
4.Εισαγωγή στη μέθοδο TEACCH

5.Ενίσχυση χρήσεις ομιλίας για επικοινωνία


Η  λογοθεραπεία στα παιδιά με αυτισμό βοηθάει στην ανάπτυξη και στην
εδραίωση στους παρακάτω  τομείς:

1.Κοινωνική κατανόηση και συγκεκριμένα  πως  να καταλαβαίνουν τις
αλληλεπιδράσεις  και τα ερεθίσματα που δέχονται από το περιβάλλον τους.

2.Κίνητρο για να επικοινωνήσουν

3.Ενίσχυση προσοχής και ενίσχυση προσοχής του ακουστικού ερεθίσματος

4.Ανάπτυξη δραστηριοτήτων παιχνιδιού

5.Κατανόηση του λόγου

6.Κατανόηση εκφράσεων προσώπου και χειρονομιών

7. Χρήση εκφράσεων επικοινωνίας( ομιλία, γραπτός λόγος, σύμβολα, εικόνες)

8.Κοινωνικές δεξιότητες.



Στη λογοθεραπεία η συνεργασία των γονιών πρέπει να είναι άμεση και
συνεχής, διότι είναι σημαντική  η ανάπτυξη  της επικοινωνίας και σε άλλα
περιβάλλοντα όπως είναι το σχολείο και το σπίτι για να γενικεύσει τις
δεξιότητες.


ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΡΑΞΙΑ


Πολλά παιδιά με αυτισμό εμφανίζουν αισθητηριακά ελλείμματα και στοιχεία
απραξίας. Τα αισθητηριακά ελλείμματα προκαλούν προβλήματα
στη λήψη του φαγητού. Για παράδειγμα μπορεί τα παιδιά  να τρώνε 
συγκεκριμένες συστάσεις φαγητού, συγκεκριμένες γεύσεις 
και μπορεί  να  τρώνε και  να πίνουν από συγκεκριμένα σκεύη.
Επίσης μπορεί να έχουν δυσκολίες στην μεταφορά από λιωμένα φαγητά στα στερεά , ακόμη και να μην τρώνε σχεδόν καθόλου ποσότητα φαγητού.
Ο γονιός  μπορεί να νιώθει άγχος και απογοήτευση όσον αφορά
την σωματική ανάπτυξη του παιδιού. Για αυτές τις περιπτώσεις
συνίσταται θεραπεία σίτισης από εξειδικευμένο λογοθεραπευτή-
θεραπευτή σίτισης και πόσης.


Μια άλλη ακόμη άγνωστη δυσκολία  για τα  αυτιστικά παιδιά είναι η
λεκτική και η στοματική απραξία που μπορεί να εμφανίζουν.
Υπάρχουν πολλά παιδιά με αυτισμό που ενώ έχουν πολύ καλή αντίληψη δεν μιλούν. Για αυτήν τη δυσκολία απαιτούνται συγκεκριμένες τεχνικές 
παραγωγής ομιλίας για να χρησιμοποιήσει την ομιλία ένα παιδί με αυτισμό
για να επικοινωνήσει.



ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ   ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ  ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ


Τα εναλλακτικά προγράμματα επικοινωνίας είναι συστήματα που
χρησιμοποιούνται ως μέσο επικοινωνίας για παιδιά και ενήλικες που έχουν
διαταραχή στην επικοινωνία και δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν
την ομιλία για να επικοινωνήσουν.

Μπορεί να περιέχουν σύμβολα, εικόνες, και γράμματα  και
χρησιμοποιούνται για εκμάθηση επικοινωνίας  σε διαταραχές όπως ο
αυτισμός, νευρολογικές παθήσεις και νοητική υστέρηση.



Μερικά από αυτά είναι:

1.ΤEACCH

2.PECS

3.MAKATON
4.Προγράμματα επικοινωνίας σε υπολογιστή που απεικονίζονται με εικόνες
ή γράμματα (συσκευές DYNAVOX)



ΧΡΗΣΗ:



Γενικότερα διδάσκουν την λειτουργική επικοινωνία που είναι άμεσα χρήσιμη

Δεν υπάρχει όριο ηλικίας και χρησιμοποιούνται από οποιονδήποτε έχει
δυσκολία στη χρήση του λόγου

Έχουμε  αλλαγή στη συμπεριφορά( πολλά παιδιά μείωσαν τις προκλητικές
συμπεριφορές όπως πέταγμα αντικειμένων, αυτοτραυματισμούς, αποφυγή και
επιθετικότητα)


Είναι μύθος να πιστεύεται ότι τα εναλλακτικά προγράμματα μειώνουν
το ενδιαφέρον του παιδιού να μιλήσει. Χρησιμοποιώντας τα,
τα παιδιά μαθαίνουν ότι η επικοινωνία είναι πολύ σημαντική στην καθημερινή
τους ζωή, καθώς βρίσκουν τρόπο να εκφράζονται και αυτό τα χαλαρώνει και
τα ηρεμεί σημαντικά.


Στη λογοθεραπεία παράλληλα με την εκπαίδευση χρήσης ενός εναλλακτικού
συστήματος, η λογοθεραπεύτρια αξιολογεί την ικανότητα παραγωγής της
ομιλίας και ενισχύει σημαντικά κάθε προσπάθεια χρήσης του λόγου.


Γκίκα  Αναστασία

Λογοθεραπεύτρια-Θεραπεύτρια σίτισης και πόσης


ΠΗΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ  ΑΥΤΙΣΜΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ  (www.autismlondon.org.uk)